Wat groeit er langs de vaart

Luzerne (Medicago sativa) is een vlinderbloemige vaste plant. Afhankelijk van variëteit en klimaat kan de plant vijf  tot twaalf jaar oud worden. Medicago komt van het Latijnse medicus of medica (van Medië = Perzië afkomstig). Sativa betekent ‘die gezaaid wordt’. Soms wordt het woordje ‘varia’ eraan toegevoegd: dat betekent afwisselend (gevarieerd in kleur, vorm e.d.). De naam ‘Luzerne’ is vermoedelijk ontleend aan de vallei van Lucerna in Noord-Italië. Met een hoogte tot 1 m en trosjes kleine blauwe bloemen lijkt de plant op klaver. De plant beschikt over een diep en krachtig ontwikkeld wortelsysteem dat zich tot 4,5 m kan uitstrekken. Hierdoor kan de plant tijdens tijdelijke droogten overleven.

En dat kan nog van pas komen want deskundigen verwachten dat de weerextremen toenemen: meer en langere perioden van droogte (gevolgd door korte perioden van veel regen). Luzerne is een van de eerste gecultiveerde plantensoorten in de geschiedenis van de mensheid. Het wordt gebruikt als groenbemester en (bij voorkeur zon-)gedroogd als veevoer want het is eiwitrijk (het heeft een eiwitgehalte van bijna 16%). Luzerne bevat gemiddeld 3,3% suiker, veel minder dan grashooi dat gemiddeld 10% suiker bevat. De oude Grieken en Romeinen gebruikten het als voer voor de cavalerie en de trekpaarden. Halverwege de 17e eeuw begon men luzerne te verbouwen in Noord-Afrika, waar het de Moorse naam ‘Alfalfa’ kreeg. Ontkiemd luzernezaad wordt nog steeds alfalfa genoemd en is geschikt voor menselijke consumptie. Luzerne verhoogt volgens een advertentie de herkauwactiviteit van vee en zou pensverzuring voorkomen. Luzerne bindt met behulp van wortelknolletjesbacteriën stikstof in de bodem. Luzerne wordt in onze contreien geteeld vanaf de 17de eeuw en verhoogde de efficiëntie van de landbouw toendertijd aanzienlijk. Uit medicinaal oogpunt is het vermeldenswaardig dat stoffen uit de bladeren van Luzerne gebruikt worden tegen bloedarmoede en bloedverlies en dat ze bevorderend zijn voor de kalkvorming. Een gekke eigenschap van luzerne is tot slot dat het zelf-toxisch is: luzernezaad komt niet op als er al luzerne groeit. Dat doet mij denken aan de mens: onlangs werd bekend hoe toxisch de mens en zijn drijven is voor al het andere leven. Één miljoen soorten (planten, dieren, insecten etc etc) staan op uitsterven als we ons gedrag niet radicaal veranderen. Ik spreek de hoop uit dat we leren leven op een manier die ander leven geen schade berokkent. IJdele hoop? Wellicht. Maar ik kan toch altijd hopen dat ook ijdele hoop doet leven?

Aanbevolen artikelen